Wat is een balans?

De balans geeft een momentopname weer van de huidige situatie van het bedrijf: de schulden en bezittingen. De balans wordt meestal op 31 december opgesteld (hoewel grotere ondernemingen vaak ook balansen op een kwartaalultimo publiceren). De ondernemer kijkt naar alles wat aanwezig is in het bedrijf en welke crediteuren en debiteuren er nog open staan. De balans is altijd een momentopname.

Wat is een resultatenrekening?

De resultatenrekening is het overzicht van inkomsten en de kosten die een onderneming heeft over een periode, bijvoorbeeld één jaar. De resultatenrekening wordt ook wel winst- en verliesrekening genoemd want hieruit blijkt het resultaat van een onderneming: winst of verlies.

Uit welke onderdelen bestaat een jaarrekening?

Een jaarrekening bestaat uit meerdere onderdelen. Hoe groter de onderneming is des te meer onderdelen er aan bod dienen te komen in de jaarrekening. De jaarrekening van bijvoorbeeld de Shell is uitgebreider en complexer dan de jaarrekening van een lokale ondernemer. 

Het rapport van de jaarrekening is globaal als volgt opgebouwd:

1. Accountantsrapport

1.1 Verklaring

1.2 Algemeen

1.3 Resultaatvergelijking

1.4 Financiële positie

1.5 Fiscale positie

2. Jaarrekening

2.1 Is een jaarrekening verplicht?

2.2 Balans einde boekjaar (bijvoorbeeld 31 dec)

2.3 Winst- en verliesrekening

2.4 Kasstroomoverzicht

2.5 Toelichting op de jaarrekening

2.6 Toelichting op de balans

2.7 Toelichting op de winst- en verliesrekening

2.8 Geconsolideerde jaarrekening

Hieronder wordt kort toegelicht welke informatie in welk onderdeel staat. Zoals aangegeven, opent de jaarrekening altijd met het accountantsrapport.

1. Accountantsrapport van een jaarrekening

1.1 Verklaring

Hier beschrijft de accountant of boekhouder dat hij of zij verslag uitbrengt over de jaarrekening van de onderneming.

1.2 Algemeen

In dit gedeelte staat informatie over de onderneming, zoals de oprichtingsdatum, statuur, gegevens van de Kamer van Koophandel en doelstelling van de onderneming.

1.3 Resultaatvergelijking

De resultaatvergelijking is gebaseerd op de winst- en verliesrekening, een snel overzicht van de resultaten over afgelopen boekjaar in vergelijking met het jaar daarvoor.

1.4 Financiële positie

Ter analyse van de financiële positie van de onderneming worden gegevens uit de balans vergeleken, op dezelfde wijze zoals bij de resultaatvergelijking. Bij het vergelijken van de financiële positie van een onderneming worden vergeleken: voorraden, vorderingen, liquide middelen, werkkapitaal en de eigen vermogens positie.

1.5 Fiscale positie

Wat is fiscale positie in een jaarrekening? Bij de fiscale positie wordt het verschuldigde vennootschapsbelasting over het voorgaand boekjaar berekent. Het gaat hierbij dus om de positie van de vennootschapsbelasting. Er wordt in de fiscale positie beschreven hoeveel belasting u in het afgelopen jaar heeft betaald. Voor vennootschapsbelasting geldt dat u korting op de belasting krijgt als er compensabele verliezen (verliezen die in mindering gebracht kunnen worden in de toekomst) zijn. Hierdoor kan het zijn dat de te betalen vennootschapsbelasting dit jaar lager zal zijn en kunt u een lager bedrag meenemen in het kasstroomoverzicht. In dit overzicht staat het gehele verlies uit het verleden dat nog gecompenseerd kan worden in de toekomst. 

2. Jaarrekening voor BV of eenmanszaak

2.1 Is een jaarrekening verplicht?

Niet alle ondernemers zijn verplicht om een jaarrekening op te stellen. Het is verplicht bij de volgende organisatievormen:

• Een vereniging/stichting waarbij de onderneming in twee opeenvolgende jaren minimaal 4,4 miljoen euro omzet heeft;

• Vof's waarvan alle beherende vennoten buitenlandse kapitaalvennoten zijn;

• Coöperaties;

• Bv's en bv’s.

Een jaarrekening voor eenmanszaken en zzp'ers is dus niet verplicht. Wel adviseren wij om toch een jaarrekening op te (laten) stellen zodat u een beter inzicht krijg in de financiële gezondheid van uw bedrijf.

2.2 Activa als onderdeel van de jaarrekening

De jaarrekening begint altijd met de balans. Deze bestaat uit activa en passiva. Activa is de verzamelnaam voor de posten aan de debetzijde van de balans. De activa kunnen worden onderverdeeld:

• Vaste activa

• Vlottende activa

De vaste activa worden onderverdeeld in:

• Immateriële vaste activa (niet tastbare bezittingen zoals octrooien, intellectuele eigendommen, goodwill en software)

• Materiële vast activa (bedrijfsgebouwen, machines en installaties, computers)

• Financiële vast activa (deelnemingen, vorderingen op deelnemingen)

De vlottende activa worden onderverdeeld in:

• Voorraden (zoals handelsgoederen voor verkoop, voorraad grondstoffen om handelsgoederen te kunnen produceren)

• Vorderingen (op debiteuren en participanten) en overlopende activa

• Effecten

• Liquide middelen (bankrekeningen en contant geld)

Passiva als onderdeel van de jaarrekening

Passiva is de verzamelnaam voor de posten aan de creditzijde van de balans. 

Aan de passiva zijde staan vermeld:

• Eigen vermogen (aandelenkapitaal, overige reserves)

• Kortlopende schulden en overlopende passiva (handelsdebiteuren, overige schulden)

2.3 Winst en verliesrekening (resultatenrekening)

De resultatenrekening bestaat uit de volgende onderdelen:

• Netto omzet: de volledige omzet exclusief de omzetbelasting

• Kostprijs van de omzet: inkoopwaarde van de verkochte goederen

Daarnaast worden in de resultatenrekening vermeld:

• Verkoopkosten

• Kantoorkosten

• Algemene kosten

• Personeelskosten

• Belastingen

Is de uitkomst van deze berekening positief, dan is er een positief bedrijfsresultaat. Is het resultaat negatief, dan is de onderneming verliesgevend.

2.4 Kasstroomoverzicht

Een kasstroomoverzicht gebruik je om inzicht te krijgen op welke manier liquide middelen in een onderneming zijn besteed en uit welke bron er liquide middelen zijn ontvangen.

Een kasstroomoverzicht wordt onderverdeeld in drie categorieën

• Kasstroom uit operationele activiteiten (verandering in werkkapitaal: voorraden en onderhanden werk, vorderingen, kortlopende schulden)

• Kasstroom uit investeringsactiviteiten (inkomsten en uitgaven mbt vast activa)

• Kasstroom uit financieringsactiviteiten (financiering door vreemd vermogen en/of eigen vermogen)

2.5 Toelichting op de jaarrekening

Bij een grote rechtspersoon is de toelichting uitgebreid en wordt alles toegelicht wat in enige mate invloed heeft op het resultaat zoals betalingen aan de directie. Grotere ondernemingen kunnen ook controleplichtig zijn, dit betekent dat ze bijvoorbeeld verplicht een controleverklaring laten opstellen.

2.6 Toelichting op de balans

De toelichting verschaft informatie over de risico's, die een onderneming loopt.

2.7 Toelichting op de winst- en verliesrekening

De toelichting geeft informatie over de risico's die de onderneming loopt met betrekking tot financiële onderwerpen zoals prijsrisico, kredietrisico, liquiditeitsrisico en kasstroomrisico die de winst (negatief) zouden kunnen beïnvloeden.

2.8 Geconsolideerde jaarrekening

Wat is een geconsolideerde jaarrekening en waarom is deze belangrijk? In Nederland dient iedere vennootschap waarop het algemeen recht inzake consolidatie van toepassing is een geconsolideerde jaarrekening te hebben. Dit is vaak het geval bij ondernemingen die één of meerdere dochtermaatschappijen hebben. Consolideren is letterlijk het samenvoegen van jaarrekeningen tot één gezamenlijke geconsolideerde jaarrekening. Een geconsolideerde jaarrekening laat cijfers zien van een groep ondernemingen alsof ze tot één onderneming behoren. Een geconsolideerde jaarrekening is belangrijk om een goed zicht te krijgen op de financiële status van de groep.